Skip to main content

जागतिक पुस्तक दिवस


आज जागतिक पुस्तक दिवस  आहे. 

गेल्या वर्षी ऑगस्ट महिन्यात संवादिनीच्या शिरूर गटासाठी 'वाचन समृद्धी' या विषयावर एक व्याख्यान दिले होते. 

या सत्रानंतर संवादिनी गटातील सुषमाताई बोरा यांनी सत्राच्या मांडणीतील आशय सूत्रबद्ध रुपात संकलित केला होतो. 

आज जागतिक पुस्तक दिनानिमित्त त्यांनी मांडलेला सूत्रबद्ध आशय साभार  ब्लॉगवर पोस्ट करत आहे. 


 वाचन ,एक कला

विविध पुस्तकांसंगे घेऊ,

               चला उंच भरारी ,

साथीने त्याच्या नक्कीच होईल ,

         गोपालकाला औंदा भारी  ।


जिथे ठरले जायाचे ,

           तिथे तर आम्ही जाऊ,

चक्र फिरवण्या वाचण्याचे ,

             झटपट तयार होऊ ।


दिमाखात झाली सुरुवात ,

     पद्द्याने मासिक बैठकीची,

Fb पोस्ट,वर्तमानपत्र,

      पाने चाळली कादंबरीची


पॅम्पलेट पासून पुस्तकांपर्यत,

               घेतला गेला धांडोळा ,

जाहिरातीतही दडलेला असतो,

            रूपकात्मक अर्थसोहळा ।


कशासाठी वाचतो ? ,

           याचे असायला हवे ज्ञान,

माहिती ,अनुभव,मनोरंजन,

                 येते जगण्याचे भान ।


करून बघावी तुलना ,

          पुस्तक व सिनेमात ,

स्वतः रंगवून कल्पनाचित्र,

           गढून जातो वाचनात ।


भूगोलाच्या धड्या परी,

   प्रवासवर्णनाने पडते ज्ञानात भर,

लेखकाच्या अनुभवासंगे,

        घडत जाते जगाची सफर


कल्पनाविश्वात रमणं ,

           हीच वाचनाची ताकद खरी,

अनुभव, वृत्ती, भाव रुपात,

               समृद्धीची कास धरी ।


करा ठरवून वाचन ,

     नको शब्दाक्षरांशी झगडा,

कृती करून वेगवेगळ्या,

       वाढवा वाचनावरील पगडा ।


वर्णमालेशी करू मैत्री ,

     होत जाईल वाचन शुद्ध ,

घेऊ वसा वाचनाचा ,

      करण्या जीवन समृद्ध ।


रद्दीतही गवसेल परीस ,

     जर असेल शोधक मती ,

स्पर्शीता पानापानाला ,

        वाढेल आपली वाचन गती


चलचित्र व जाहिरातपट्टीची,

        घालायला हवी योग्य सांगड ,

करून सवय, चढायला हवा ,

             भरभर वाचनाचा गड ।


वाचता आत्मचरित्र ,

       कळते जीवनातील डागडुजी,

त्यांच्या पायपीट,संघर्षापुढे ,

      आपली दुःखं होतात खुजी ।


असेल आवड तर मिळेल सवड,

                       नको काही सबब ,

क्लुप्त्या करून निरनिराळ्या,

                करा संकल्प अजब


रूप पालटून नावडतीचे,

     खाऊ घालतो मुलांना भाजी ,

तसेच वाचण्या विविध प्रकार ,

       आपले मनही करावे राजी ।


आधी खूप खूप ऐका,

            ऐकण्या बरोबर वाचा ,

प्रक्रिया अविरत ठेवली तर,

       सुरळीत होईल वाचन ढाचा


सारखा येता विचार मनी ,

      घ्यावा थोडा विश्राम ,

रेघ आखून त्याखाली ,

             चालू ठेवा काम ।


वाढवू खोली वाचनाची ,

        झटकू या जुलमी आळस,

मजबूत करू वाचन प्रणाली,

           गाठू या सुवर्णकळस ।


नीता, सोनालीताईंच्या प्रयत्नाने,

            अभिवाचन झाले सुलभ,

प्रशांतसरांच्या शिकवणीने ,

                दूर झाले शंकांचे मळभ ।

                 सौ. सुषमा बोरा ,

                      १२..८..२०२०



Comments

Popular posts from this blog

विद्यार्थी + व्रतार्थी = विद्याव्रती

विद्यार्थी + व्रतार्थी = विद्याव्रती                       जुलै महिन्यात झारखंडला जमशेदपूर जवळ घाटशिला गावी शिक्षक प्रशिक्षणासाठी गेलो होतो. पूर्वीसिंघभूम जिल्हयात आर्ट ऑफ लिव्हिंग मार्फत श्री श्री विदया मंदिर नावाने संथाळ आदिवासी भागात या शाळा चालवल्या जातात. टाटानगर पासून  ३-४ तासाच्या अंतरावर असून देखील विकास नाही. नक्षलवादाचा प्रभाव असलेल्या भागात या शाळा स्वयंसेवी वृत्तीने चालवल्या जातात. शाळेला सरकारी अनुदान  नाही तरीही  मोफत शिक्षण आणि मोफत पोषक आहार दिला जातो . शाळेत कुपोषित विद्यार्थी नाहीत  आणि जवळपासच्या सरकारी शाळांचा विचार करता श्री श्री विदया मंदिर शाळेत शैक्षणिक गळती ० %. हे गेल्या दहा वर्षांच्या प्रयत्नातून सध्या झाले आहे. आता या शाळा माध्यमिक टप्प्यापर्यंत पोचल्या आहेत. गुणवत्तापूर्ण शालेय शिक्षणाबरोबर तंत्र शिक्षण देऊन गावात राहण्यासाठी विद्यार्थ्यांना स्वावलंबी बनवणे हे शाळेचे पुढचे उद्दिष्ट आहे. ज्ञान प्रबोधिनी त्यांच्या या प्रयत्नात शिक्षक प्रशिक्षक म्हणून काम करते आहे.     ...

सहपुस्तक चाचणी

  सहपुस्तक चाचणी                मार्च महिन्यात शालांत परीक्षा सुरु झाल्यावर वर्तमानपत्रे ; दूरचित्रवाणीवर दहावी , बारावीच्या परीक्षेत चालू असलेल्या कॉपी पुरवठ्याची छायाचित्रे , बातम्या , चित्रफिती दिसू लागतात. माध्यमात चर्चा सुरु होते आणि आपण कशासाठी शिकवतो ? असा प्रश्न पडतो. त्याला प्रतिसाद म्हणून कॉपी मुक्ती अभियान सुरु केले जाते आणि हळूहळू त्याचाच अभिमान वाटायला लागतो. परीक्षा कशासाठी... ? वर्गात शिक्षक पुस्तकातील पाठ वाचून दाखवतात , स्पष्टीकरण म्हणून वाक्य बोलीभाषेत रुपांतर करून मांडतात , पाठाचा सारांश सांगतात. परीक्षेत पाठाखालील सरावासाठी दिलेलेच प्रश्न विचारतात. पाठाखालच्या सरावातील प्रश्नच विचारायचे असतील तर परीक्षा कशासाठी... ?              माझे एक मित्र वैद्यकीय महाविद्यालयात प्राध्यापक आहेत. गप्पा मारताना ते मला म्हणाले , ' अमुक सालानंतर डॉक्टर झालेल्यांकडून उपचार करून घेऊ नका. ' मी विचारले , का ? काय झाले ? म्हणाले - "त्यावर्षी मला पहिल्या...

Reconstructing the Dockyard of Lothal

Activity: Reconstructing the Dockyard of Lothal               Lothal was one of the important cities of the Indus Valley Civilization, known for its remarkable dockyard, one of the earliest in the world. It shows how people of that time planned and built structures with great skill and understanding of their surroundings.               In this activity, you will observe the pictures of the Lothal Dockyard and imagine yourself as a planner responsible for its construction. You will think about the kind of information and decisions needed to build such a dockyard successfully. Through this, you will gain insight about abilities of ancient Indians.   Student Worksheet: Picture Analysis – The Dockyard of Lothal Learning Objective: To explore how ancient Indians combined knowledge from various fields and used researc...