Skip to main content

जागतिक पुस्तक दिवस


आज जागतिक पुस्तक दिवस  आहे. 

गेल्या वर्षी ऑगस्ट महिन्यात संवादिनीच्या शिरूर गटासाठी 'वाचन समृद्धी' या विषयावर एक व्याख्यान दिले होते. 

या सत्रानंतर संवादिनी गटातील सुषमाताई बोरा यांनी सत्राच्या मांडणीतील आशय सूत्रबद्ध रुपात संकलित केला होतो. 

आज जागतिक पुस्तक दिनानिमित्त त्यांनी मांडलेला सूत्रबद्ध आशय साभार  ब्लॉगवर पोस्ट करत आहे. 


 वाचन ,एक कला

विविध पुस्तकांसंगे घेऊ,

               चला उंच भरारी ,

साथीने त्याच्या नक्कीच होईल ,

         गोपालकाला औंदा भारी  ।


जिथे ठरले जायाचे ,

           तिथे तर आम्ही जाऊ,

चक्र फिरवण्या वाचण्याचे ,

             झटपट तयार होऊ ।


दिमाखात झाली सुरुवात ,

     पद्द्याने मासिक बैठकीची,

Fb पोस्ट,वर्तमानपत्र,

      पाने चाळली कादंबरीची


पॅम्पलेट पासून पुस्तकांपर्यत,

               घेतला गेला धांडोळा ,

जाहिरातीतही दडलेला असतो,

            रूपकात्मक अर्थसोहळा ।


कशासाठी वाचतो ? ,

           याचे असायला हवे ज्ञान,

माहिती ,अनुभव,मनोरंजन,

                 येते जगण्याचे भान ।


करून बघावी तुलना ,

          पुस्तक व सिनेमात ,

स्वतः रंगवून कल्पनाचित्र,

           गढून जातो वाचनात ।


भूगोलाच्या धड्या परी,

   प्रवासवर्णनाने पडते ज्ञानात भर,

लेखकाच्या अनुभवासंगे,

        घडत जाते जगाची सफर


कल्पनाविश्वात रमणं ,

           हीच वाचनाची ताकद खरी,

अनुभव, वृत्ती, भाव रुपात,

               समृद्धीची कास धरी ।


करा ठरवून वाचन ,

     नको शब्दाक्षरांशी झगडा,

कृती करून वेगवेगळ्या,

       वाढवा वाचनावरील पगडा ।


वर्णमालेशी करू मैत्री ,

     होत जाईल वाचन शुद्ध ,

घेऊ वसा वाचनाचा ,

      करण्या जीवन समृद्ध ।


रद्दीतही गवसेल परीस ,

     जर असेल शोधक मती ,

स्पर्शीता पानापानाला ,

        वाढेल आपली वाचन गती


चलचित्र व जाहिरातपट्टीची,

        घालायला हवी योग्य सांगड ,

करून सवय, चढायला हवा ,

             भरभर वाचनाचा गड ।


वाचता आत्मचरित्र ,

       कळते जीवनातील डागडुजी,

त्यांच्या पायपीट,संघर्षापुढे ,

      आपली दुःखं होतात खुजी ।


असेल आवड तर मिळेल सवड,

                       नको काही सबब ,

क्लुप्त्या करून निरनिराळ्या,

                करा संकल्प अजब


रूप पालटून नावडतीचे,

     खाऊ घालतो मुलांना भाजी ,

तसेच वाचण्या विविध प्रकार ,

       आपले मनही करावे राजी ।


आधी खूप खूप ऐका,

            ऐकण्या बरोबर वाचा ,

प्रक्रिया अविरत ठेवली तर,

       सुरळीत होईल वाचन ढाचा


सारखा येता विचार मनी ,

      घ्यावा थोडा विश्राम ,

रेघ आखून त्याखाली ,

             चालू ठेवा काम ।


वाढवू खोली वाचनाची ,

        झटकू या जुलमी आळस,

मजबूत करू वाचन प्रणाली,

           गाठू या सुवर्णकळस ।


नीता, सोनालीताईंच्या प्रयत्नाने,

            अभिवाचन झाले सुलभ,

प्रशांतसरांच्या शिकवणीने ,

                दूर झाले शंकांचे मळभ ।

                 सौ. सुषमा बोरा ,

                      १२..८..२०२०



Comments

Popular posts from this blog

बौद्धिक विकसनासाठी वाचन

  बौद्धिक विकसनासाठी वाचन ‘वाचन कर’ असे सुचवल्यावर काहीजणांना आनंद होतो तर अनेकजणांच्या कपाळावर आठ्या उमटतात. का वाचायचे ! कसे वाचायचे ! कशासाठी वाचायचे ! वाचताना काय करायचे ! वाचून झाल्यावर काय करायचे ! वाचून काय होणारें !!     असे अनेक प्रश्न , प्रतिक्रिया अनेकांच्या मनात डोकावत असतात. त्याची उत्तरे शोधण्याचा जो प्रयत्न करतो त्याला ‘वाचन कर’ सुचवल्यावर आनंद होण्याची शक्यता जास्त असते. वाचकाचा   पहिला सामना होतो तो वाचनाच्या तंत्राशी. अक्षरे, जोडाक्षरे , विरामचिन्हे अशा सांकेतिक लिपीतील चिन्हांशी मैत्री करत वाचक अर्थापर्यंत म्हणजेच शब्दापर्यंत येऊन   पोचतो आणि इथे खरे वाचन सुरू होते. अनेक वाचक या सांकेतिक चित्रांच्या जंजाळातच गुरफटतात. चिन्हांशी मैत्री झाली की अर्थाच्या खोलात डुबी मारण्यासाठी वाचक,   शब्द आणि शब्दांच्या अर्थछटा,   समानार्थी, विरुद्धअर्थी शब्द, वाक्प्रचार, वाक्य अशा टप्प्यात प्रवेश करतो. वाक्याला समजून घेत परिच्छेद, निबंध अशा शब्दसमूहात वाचक प्रवेश करतो. शब्दाच्या, वाक्याच्या अर्थछटा समजून घेत पूर्वज्ञानाशी सांगड घालत आपल्...

From Pages to Naturalists' Insights

                                            From Pages to Naturalists' Insights                                               Learning while Reading:                                                    Cry of the Kalahari I am a voracious reader, always eager to explore different genres of literature across various domains of knowledge. As a Maharashtrian and initially a Marathi medium student, I preferred reading in Marathi but gradually transitioned to reading books in English. Before pursuing natural science for my graduation, I was introduced to the lives and works of naturalists through books like Ashi Manasa Ashi Sahas, Chitre An...

बोलतो मराठी !....वाचतो मराठी !!

  बोलतो मराठी ! ....वाचतो मराठी  !! या महिन्यात तीन वेगवेगळ्या प्रकारची पुस्तके वाचनात आली. त्यातील ग्रंथालयात आलेले एक नवीन पुस्तक   ‘मी कधीही माफी मागणार नाही !’ एका व्यक्तीला झालेले ध्येय दर्शन आणि त्या ध्येय दर्शनातून कळलेला जीवन उद्देश साध्य करण्यासाठी , आयुष्याच्या वेगवेगळ्या टप्प्यावर स्वतः समोर ठेवलेली उद्दिष्टे ... मग ती उद्दिष्ट्ये साध्य करण्यासाठी मिळवलेल्या शारीरिक , मानसिक , बौद्धिक क्षमता आणि प्रयत्नांची पराकाष्ठा ! प्रयत्नांच्या यशापयशातून धडपडत पण समाधानाने केलेला जीवन प्रवास !!..            ‘ मी कधीही माफी मागणार नाही!’ हे श्री. पांडुरंग खानखोजे यांचे चरित्र वाचत असताना मनात विचार येत होता की , जीवनाच्या पाठशाळेत अशा ‘स्व’ च्या शोधाचा प्रवास काहींनाच पूर्ण करता येतो. जीवनाच्या पाठशाळेत ‘स्व’च्या शोधाचा मार्ग ज्यांना सापडला त्यांच्या जीवनाचे सार सांगणारी   सूत्रं कोणती ? आणि   कठीण काळात देखील अशा व्यक्तींची इच्छा कशी प्रबळ राहते ?            दुसरे ...