Skip to main content

तंत्रस्नेही अध्यापक

    
          करोना महामारीच्या काळात शिक्षण क्षेत्रात झपाट्याने बदल होत आहे. गेली अनेक वर्षे उपलब्ध असलेले तंत्रज्ञान कृतीरूप वापरण्याची गरज निर्माण झाली आणि त्याचा वापर शिक्षकांनी करायला सुरुवात केली. तंत्रज्ञानाची प्रचलित शिक्षण पद्धतीशी सांगड कशी घालता येईल, त्यासंदर्भात नवे शैक्षणिक प्रयोग, नवीन शैक्षणिक रचना कशा निर्माण कराव्या लागतील या संदर्भात काही विचार चिंतन या ब्लॉगच्या पेजवर उपलब्ध करून देत आहे.
प्रशांत दिवेकर

लेख १  : आशय, अध्यापन पद्धती आणि तंत्रज्ञानाची पेड गुंफताना
    शिक्षक प्रशिक्षणाच्या निमित्ताने शाळांशी आणि शिक्षकांशी जेव्हा संवाद होतो तेव्हा त्यांना  विषयज्ञान , अध्यापनशास्त्राचे ज्ञान आणि तंत्रज्ञान या तीन विचार आणि कार्यक्षेत्रांचा समन्वय आणि  समवाय साधताना अडचण येत असे लक्षात येते. या लेखात या तीनही क्षेत्रांचा एकत्र विचार करणाऱ्या 
प्रतिमानाची ओळख करून घेण्यासाठी खालील लिंक क्लिक करा

लेख २   : आशय, अध्यापन पद्धती आणि तंत्रज्ञानाची पेड गुंफण्यासाठीचा आराखडा 

  विषयज्ञान , अध्यापनशास्त्राचे ज्ञान आणि तंत्रज्ञान या तीन विचार आणि कार्यक्षेत्रांचा सांगड पाठ नियोजन करण्यापूर्वी या लेखातील आराखड्याच्या आधारे चिंतन करूया.


लेख ३   : 
ब्लूमची डिजिटल वर्गीकरण सारिणी
आभासी दूरस्थ डिजिटल तासिकांचे पाठ नियोजन करताना अध्ययन उद्दिष्टे, अध्ययन अनुभव आणि अध्ययन निष्पत्ती या तिन्हींचा विचार करताना तंत्रज्ञानाचा आधार घेत उच्च स्तरीय अध्ययन उद्दिष्टे कशी साध्य होऊ शकतात याचा विचार या लेखात केला आहे.

लेख ४   :  अध्ययन चक्र आणि तंत्रज्ञानाच्या प्रकारची सांगड घालताना
आंतरजालावर उपलब्ध  डिजिटल अॅप्लिकेशन्सचा शोध घेऊन त्यांची अध्ययनचक्राशी  सांगड घालता येणे म्हणजे तंत्रस्नेही अध्यापकत्व.

लेख ५  :  अध्यापनात खेळाची तत्त्वे
    संगणकीय खेळ विद्यार्थांना का आकर्षित करतात ? तंत्रस्नेही शिक्षकाने खेळांची तत्त्वे वापरून  नवे खेळ शोधून, तयार करून त्यांची अभ्यासक्रमाशी आणि सरावाशी योग्य सांगड घातली पाहिजे . शिक्षणप्रक्रियेत खेळाची तत्त्वे प्रभावी पद्धतीने कशी वापरता येतील याबद्दलची मांडणी या लेखात केली आहे .

लेख ६  : व्हर्चुअल संग्रहालय भेटीचेआयोजन
आज तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने जग भरातील प्रसिद्ध संग्रहालये आपल्याला घर बसल्या पाहणे शक्य झाले आहे. संचार बंदीच्या काळात विद्यार्थांसाठी व्हर्चुअल संग्रहालय सहलींचे आयोजन कसे करायचे याबद्दल या लेखात मांडणी केली आहे.

लेख ७   : तंत्रज्ञानाचा स्वीकार 
सहा महिने झाले लॉक डाऊन जाहीर होऊन. चला, गेल्या सहा महिन्यातील आपल्या तंत्रस्नेही अध्ययन-अध्यापन प्रक्रियेचा आढावा घेवूया. शिक्षणप्रक्रियेत रूपांतर घडवून आणण्याचे सामर्थ्य तंत्रज्ञानात आहे. हे सामर्थ्य स्वीकारायचे कसे याबद्दल दिशादर्शक  सॅमर (SAMR) मॉडेलचा परिचय या लेखात करून दिला आहे 


लेख ८ : डिजिटल स्वाध्याय-प्रवचन’ 

आपल्याला विद्यार्थ्याला फक्त साधने वापरायला शिकवायचे नाहीये तर साधने बदलत गेली तरी साधनाच्या सहाय्याने विचार कसा करायचा असतो हे शिकवायचे आहे.आणि हे शिकवायचे असेल तर त्यासाठी अभ्यासातील स्वावलंबन अर्थात आत्मनिर्भरता अभ्यासक शिकेल यासाठी योजना आखावी लागेल  आणि या योजनेचे  सूत्र आहे : ‘डिजिटल स्वाध्याय-प्रवचन’.

https://prashantpd.blogspot.com/2020/12/8.html


तंत्रस्नेही अध्यापकत्व : लेख ९                                    

( छात्र प्रबोधन,सौर आषाढ, शके १९४३, जुलै २०२१, 

वर्ष २१ अंक 10 मध्ये                                                         

‘तंत्रस्नेही अध्ययन कौशल्ये’ या लेखमालेत प्रकाशित )  

 मीयु-ट्यूब आणि माझा अभ्यास  (भाग १)


https://prashantpd.blogspot.com/2021/07/blog-post_8.html










तंत्रस्नेही अध्यापकत्व : लेख १०

मी, युट्युब आणि माझा अभ्यास (भाग २)

युट्यूबने आपल्यासाठी माहितीज्ञान आणि करमणूक अशा वेगवेगळ्या चित्रफितींचा  खजिनाच उपलब्ध करून दिला आहे. काय सापडत नाही युट्यूबवर आपल्याला?  मला तर मी शाळेत असताना पाहिलेल्या ब्योमकेश बक्षीसारख्या मालिकादूरदर्शनवर पाहिलेल्या भारतीय शिल्पकलेवरचे माहितीपटजुनी व्याख्याने ... काय सांगू अन काय नाही... मी तरी सध्या युट्यूबचा फॅन आहे..........

https://prashantpd.blogspot.com/2021/07/blog-post_31.html            

   




Technology Enhanced Teaching-Learning 


Article 1  :📡 Planning Technology Enhanced Teaching📡

Despite increased access to computers, the internet, and related technology for students and teachers, schools are facing challenges. They are experiencing difficulty in effectively integrating these technologies into existing curricula and teaching-learning processes.

https://prashantpd.blogspot.com/2021/06/technology-enhanced-teaching.html


प्रशांत दिवेकर
ज्ञान प्रबोधिनी, पुणे

Comments

  1. Innovative and informative articles. Keep it up..

    ReplyDelete
  2. Innovative and informative articles. Keep it up..

    ReplyDelete
  3. In this critical situation
    This article useful for teaching and learning.
    Many new concept knew to me thank you Prashikshak.

    ReplyDelete
  4. सर खरं खूपच छान माहिती मिळाली .नवीन शिकायला मिळाले .धन्यवाद !

    ReplyDelete
  5. वरील सर्व घटक खूपच उपयुक्त व मार्गदर्शन पर आहेत.
    मला खूप काही नवीन बाबी शिकण्यास मिळाल्या.धन्यवाद सर! आपलें डिजिटल व्याख्यान छान आहे.आपल्या नवीन विषयाचे डिजिटल व्याख्यान लवकरच वाचायला मिळेल अशीच विनंती.

    ReplyDelete
  6. सौ.मनिषा थोरातJune 29, 2020 at 1:31 AM

    खुप छान माहिती दिली. धन्यवाद सर तुमचे व्याख्यान दोन वेळा ऐकण्याची संधी मिळाली. त्यातील तुम्ही सांगितलेले शैक्षणिक अनुभव छान होते .

    ReplyDelete
  7. फारच अप्रतिम,योग्य वेळी सर्वानाच अत्यन्त उपयुक्त 👍

    ReplyDelete
  8. तंत्रस्नेही अध्यापक खूप छान माहिती आहे.आणि या माहितीचा उपयोगआमच्या साठी तर खूप महत्त्वाचा आहेच,पण याचा उपयोगअध्ययन आणि अध्यापनासाठी ज्या गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत या सर्व नवीन गोष्टी शिकायला मिळाल्या धन्यवाद .

    ReplyDelete
  9. खूप छान माहिती आहे.आणि या माहितीचा उपयोगआमच्या साठी तर खूप महत्त्वाचा आहेच,पण याचा उपयोगअध्ययन आणि अध्यापनासाठी ज्या गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत या सर्व नवीन गोष्टी शिकायला मिळाले.खूपच उपयोगी आणि मार्गदर्शन पर आहे धन्यवाद .

    ReplyDelete
  10. खूप छान माहिती केळकर सर तुमच्याकडून अजून शिकण्याची इच्छा आहे. अंजली गोडसे सातारा.

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

बौद्धिक विकसनासाठी वाचन

  बौद्धिक विकसनासाठी वाचन ‘वाचन कर’ असे सुचवल्यावर काहीजणांना आनंद होतो तर अनेकजणांच्या कपाळावर आठ्या उमटतात. का वाचायचे ! कसे वाचायचे ! कशासाठी वाचायचे ! वाचताना काय करायचे ! वाचून झाल्यावर काय करायचे ! वाचून काय होणारें !!     असे अनेक प्रश्न , प्रतिक्रिया अनेकांच्या मनात डोकावत असतात. त्याची उत्तरे शोधण्याचा जो प्रयत्न करतो त्याला ‘वाचन कर’ सुचवल्यावर आनंद होण्याची शक्यता जास्त असते. वाचकाचा   पहिला सामना होतो तो वाचनाच्या तंत्राशी. अक्षरे, जोडाक्षरे , विरामचिन्हे अशा सांकेतिक लिपीतील चिन्हांशी मैत्री करत वाचक अर्थापर्यंत म्हणजेच शब्दापर्यंत येऊन   पोचतो आणि इथे खरे वाचन सुरू होते. अनेक वाचक या सांकेतिक चित्रांच्या जंजाळातच गुरफटतात. चिन्हांशी मैत्री झाली की अर्थाच्या खोलात डुबी मारण्यासाठी वाचक,   शब्द आणि शब्दांच्या अर्थछटा,   समानार्थी, विरुद्धअर्थी शब्द, वाक्प्रचार, वाक्य अशा टप्प्यात प्रवेश करतो. वाक्याला समजून घेत परिच्छेद, निबंध अशा शब्दसमूहात वाचक प्रवेश करतो. शब्दाच्या, वाक्याच्या अर्थछटा समजून घेत पूर्वज्ञानाशी सांगड घालत आपल्...

From Pages to Naturalists' Insights

                                            From Pages to Naturalists' Insights                                               Learning while Reading:                                                    Cry of the Kalahari I am a voracious reader, always eager to explore different genres of literature across various domains of knowledge. As a Maharashtrian and initially a Marathi medium student, I preferred reading in Marathi but gradually transitioned to reading books in English. Before pursuing natural science for my graduation, I was introduced to the lives and works of naturalists through books like Ashi Manasa Ashi Sahas, Chitre An...

बोलतो मराठी !....वाचतो मराठी !!

  बोलतो मराठी ! ....वाचतो मराठी  !! या महिन्यात तीन वेगवेगळ्या प्रकारची पुस्तके वाचनात आली. त्यातील ग्रंथालयात आलेले एक नवीन पुस्तक   ‘मी कधीही माफी मागणार नाही !’ एका व्यक्तीला झालेले ध्येय दर्शन आणि त्या ध्येय दर्शनातून कळलेला जीवन उद्देश साध्य करण्यासाठी , आयुष्याच्या वेगवेगळ्या टप्प्यावर स्वतः समोर ठेवलेली उद्दिष्टे ... मग ती उद्दिष्ट्ये साध्य करण्यासाठी मिळवलेल्या शारीरिक , मानसिक , बौद्धिक क्षमता आणि प्रयत्नांची पराकाष्ठा ! प्रयत्नांच्या यशापयशातून धडपडत पण समाधानाने केलेला जीवन प्रवास !!..            ‘ मी कधीही माफी मागणार नाही!’ हे श्री. पांडुरंग खानखोजे यांचे चरित्र वाचत असताना मनात विचार येत होता की , जीवनाच्या पाठशाळेत अशा ‘स्व’ च्या शोधाचा प्रवास काहींनाच पूर्ण करता येतो. जीवनाच्या पाठशाळेत ‘स्व’च्या शोधाचा मार्ग ज्यांना सापडला त्यांच्या जीवनाचे सार सांगणारी   सूत्रं कोणती ? आणि   कठीण काळात देखील अशा व्यक्तींची इच्छा कशी प्रबळ राहते ?            दुसरे ...