Skip to main content

तंत्रस्नेही अध्यापकत्व : ६

तंत्रस्नेही अध्यापकत्व : ६

व्हर्चुअल संग्रहालय भेट


        लॉकडाऊन सुरू झाला आणि युरोपमधील एक बातमी वाचनात आली की एका संग्रहालयाच्या क्युरेटरने लॉकडाऊन असला तरी माझे संग्रहालय पाहायला अभ्यागत यायलाच हवेत, या इर्षेने रात्रंदिवस खपून संग्रहालयाचे डिजीटायझेशन केले. ही बातमी वाचल्यापासून अशा व्हर्चुअल संग्रहालय  भेटीचा सहाध्यायदिन कसा योजता येईल, याबद्दल विचार चालू आहे. या संचारबंदीच्या काळात मी काही व्हर्चुअल संग्रहालयाला भेटी दिल्या.


    व्हर्चुअल संग्रहालय भेटीची योजना आखण्यापूर्वी संग्रहालयाचे शैक्षणिक महत्त्व विचारात घेऊया.


यासाठी ई-प्रशिक्षक वर्ष १ अंक ३ ( डिसेंबर २०१३ ) मध्ये प्रकाशित झालेल्या ' संग्रहालय : एका समाज शिक्षण केंद्र' या लेखाची लिंक खाली चौकटीत देत आहे. या लेखात संग्रहालयाची क्षेत्र भेट कशी आयोजित करता येईल याबद्दल विस्ताराने मांडणी केली आहे ती वाचून व्हर्चुअल संग्रहालय भेटीची योजना तयार करूया   .


        संग्रहालय  भेटीची   शैक्षणिक उद्दिष्टे  जाणून  घेतल्यानंतर आणि  संग्रहालयाची क्षेत्र  भेट  कशी योजायची  याबद्दल विचार केल्या नंतर  आता एका  व्हर्चुअल संग्रहालय भेटीसाठीचा  आराखडा तयार करूया. अलीकडेच पुण्यातील प्रसिद्ध राजा केळकर संग्रहालायचे त्यांच्या संग्रहालायची व्हर्चुअल ३ D सहल पर्यटकांसाठी उपलब्ध करून दिली आहे. चला, राजा केळकर संग्रहालयाच्या सहलीचे नियोजन करूया.

           राजा केळकर संग्रहालय
       व्हर्चुअल भेटीसाठी आराखडा

सहाध्याय भेटीची पूर्व तयारी :

१.    दिनकर केळकर यांचे चरित्र कथन करणे

२.    एखादी कलाकृती कशी बघायची असते, त्यातील तपशील कसे नोंदवायचे असतात हे शिकवून त्याची कार्यपत्रके सोडवून घेणे

३.    महाराष्ट्राच्या इतिहासाची कालरेषा तयार करून घेणे.

४.    व्हर्चुअल भेटीच्या वेळी करायच्या नोंदींची नोंदपत्रके तयार करणे.


सहाध्याय भेटीच्या वेळी :

१.  खालील दिलेल्या लिंकवर क्लिक करून राजा दिनकर केळकर संग्रहालयाच्या वेब साईटला भेट द्या आणि कार्यपत्रिकेत नोंदी करा. ( १५ मि )
https://rajakelkarmuseum.org/

२.          पुणे येथील राजा दिनकर केळकर संग्रहालय 3मध्ये पाहण्यासाठी खालील लिंक वर क्लिक करा आणि २० मिनिटे संग्रहालयातून फेरपटका मारून या.

https://my.matterport.com/show/?m=VavyUHG166x&help=2&play=1&dh=1&nozoom=1


.    संग्रहालयाची वैशिष्ट्ये नोंदवणारे कार्यपत्रक सोडवा. (२०मि)

४.    तुम्हाला आवडलेल्या कोणत्याही दोन कलाकृतींबद्दल दिलेल्या आराखड्यानुसार नोंदी करा.   (२०मि)

५.    चला केळकर संग्रहालयातील खजिना शोधूया, खजिनाशोध खेळ (२०मि)


सहाध्याय भेटी नन्तर :

१.    व्हर्चुअल टूर ऑडीओ-व्हीजुव्हल गाईड तयार करा.

२.    राजा केळकर संग्रहालय भेटीबद्दल ब्लॉग लिहा / विकिपिडीयावरील माहिती अद्ययावत करा.



एका नमुना कार्यपत्रक :

चला कलाकृतीचे निरीक्षण करूया

.    कलाकृतीचे नाव :

.    खाली दिलेल्या चौकटीत कलाकृतीचे रेखाटन काढा.

.    कलाकृतीचे पाच ओळीत वर्णन करा.

.    कलाकृती कशापासून बनवलेली आहे ?

.    संग्रहालयातील अजून कोणत्या कलाकृती या प्रकारच्या आहेत.

.    याप्रकारची वस्तू तुम्ही आजूबाजूला रोजच्या वापरत बघितली आहे का ? तुम्ही बघितलेली वस्तू आणि कलाकृती यात काय साम्यफरक आहे, तो नोंदवा.

.    कलाकृतीबद्दल माहिती सांगणारा जो तक्ता संग्रहालयाने लावला आहे त्यातील कोणते तपशील महत्त्वाचे वाटतात ?

.    ही कलाकृती तुम्हाला का महत्त्वाची वाटते ?

 


व्हर्चुअल संग्रहालयांच्या भेटीसाठी उपयुक्त लिंक्स :


दोन प्रकारच्या भेटी उपलब्ध आहेत -  गॅलरी भेट आणि ३D भेटी

http://naturalhistory.si.edu/

https://indianmuseumkolkata.

https://artsandculture.google.

http://www.indiaculture.nic.

https://www.youtube.com/watch?

https://www.youtube.com/watch?

https://britishmuseum.

https://www.rijksmuseum.nl/en

https://www.louvre.fr/en/


चला तर मग लॉकडाऊनमधून बाहेर पडून आपल्या वर्गाला व्हर्चुअल सहलीला नेऊया.


                                                                        प्रशांत दिवेकर

                                                                        ज्ञान प्रबोधिनी, पुणे

Comments

  1. अप्रतिम संग्रहालये....
    धन्यवाद सर ...मी आपले ब्लॉग वाचून अध्पापनाची नवनवीन तंत्रे शिकले...असं वाटतं लौकडाऊनच्या काळात आपण कात टाकलीय...व नव्याने नव्या
    अध्यापन पद्धती सोबत...विद्यार्थ्यांपासून दूर असुनही त्यांच्या मानसिक स्वास्थ्याची काळजी कशी घ्यावी या जाणीव जाग्रुती सह आता अध्यापन करणार...आनंदाने..

    ReplyDelete
  2. एखादी भेट नक्की करू सर

    ReplyDelete
  3. खूप छान सर ल तुमची नवीन तंत्रे फायदेशीर आहेत आम्हा सर्व शिक्षकांसाठी.

    ReplyDelete
  4. हा घटक माझ्या साठी नवीन आहे.मला संग्रहालय भेटी ची 3D कल्पना अध्यापनात वापरायला खूप आवडेल.
    3D संग्रहालय बघण्यात खूपच छान वाटलं!या लिंक द्वारे विद्यार्थ्यांना स्वतः प्रत्यक्ष त्या ठिकाणी जाऊन संग्रहालय बघितल्या सारखे वाटेल.रोमांचक अनुभव आहे.

    ReplyDelete
  5. नमस्कार सर🙏
    आपण सुचवलेल्या पद्धतीप्रमाणे लवकरच काही वर्गासाठी सहाध्याय भेटी घेण्याचे ठरवत आहोत👍

    ReplyDelete
  6. सौ.मनिषा थोरात सांगली मनपाJune 29, 2020 at 1:49 AM

    3dसंग्रहालय खूप छान आणि मस्तच अनुभव अगदी संग्रहालयात असल्याचा भास झाला .धन्यवाद एक नवीन व छान कल्पना दाखविल्याबद्दल

    ReplyDelete
  7. सर,खरंच आपले वाचन आणि त्या मागे असलेल्या कल्पना खरंच शब्दात वर्णन करता येणार नाही अशा नेहमीच असतात..नक्की हा प्रयत्न करून आपल्याला त्याचे प्रतिसाद कळवेन... सर्व संग्रहालये उत्तम आहेत त्यातून क्षेत्रभेट नक्कीच साधता येईल.

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

Zapurza : Understanding & Experiencing a State of Creative Bliss

Zapurza : Understanding & Experiencing a State of Creative Bliss   A few days ago, I visited a museum with a group of students. Zapurza Museum of Art & Culture, situated by Pune's Khadakwasla Dam, stretches over seven acres, housing 10 galleries, including "The Collection," "Light of Life," and "Script, Ink & Humans." It serves as a dynamic platform for various arts and cultural expressions, offering workshops and activities. Embracing the ethos of aesthetic appreciation, Zapurza aims to educate and inspire visitors of all ages, drawing from the rich tapestry of Indian arts and culture. The name "Zapurza," inspired by a poem by Marathi poet Keshavsut, embodies a state of creative bliss . Founded by PN Gadgil & Sons, this initiative is dedicated to promoting and conserving Indian arts, enriching society through artistic endeavours, particularly fostering creativity among children. Welcome to Zapurza, where art and cult...

Technology Enhanced Teaching

  Technology Enhanced Teaching                                                                                                                  Prashant Divekar                                                                                           Jnana Prabodhini, Pune The Need for Digital Teacher Training Despi...

सत्यं च स्वाध्यायप्रवचने च।

  सत्यं च स्वाध्यायप्रवचने च। प्रकृति के सानिध्य में रहकर उसके साथ एकत्व का अनुभव करना , स्वाध्याय का प्रथम सूत्र है , जो हमें ब्रह्मांड के निर्माण और उसके रहस्यों को जानने की प्रेरणा देता है। जड़-चेतन धारणाओं से जुड़ी मूलकण , वंशसूत्र , गुणसूत्र जैसी सूक्ष्मतम चीज़ों के अध्ययन से लेकर ब्रह्मांड के विस्तार के अध्ययन तक का व्यापक आयाम हमें प्रकृति के गहनतम रहस्यों में प्रवेश करने का मार्ग प्रदान करता हैं। ब्रह्मांड के विशाल विस्तार और उसकी अनंतता को समझने का प्रयास करने के लिए पहला उपनिषदिक अध्ययन सूत्र है "ऋतं च स्वाध्याय प्रवचने च।" ऋतम् का अध्ययन ब्रह्मांड के नियमों और संरचनात्मक सिद्धांतों को समझने की कुंजी है। ऋतम् का अध्ययन   केवल दार्शनिक धारणा नहीं है , बल्कि यह ब्रह्मांड की रचना और उसके संचालन में निहित नियमों को   वैज्ञानिक दृष्टिकोणद्वारा गहराई से समझना है। यह हमें   सिखाता है कि ब्रह्मांड किस प्रकार संतुलित और सुव्यवस्थित रूप से कार्य करता है। ऋतम् का स्वाध्याय करते समय हम अपने परिवेश को गहराई से समझने लगते हैं। प्रकृति के रहस्यों की खोज और उन...